Manastır’daki caminin müze olarak faaliyete geçmesine tepkiler büyüyor!

Kuzey Makedonya’nın güneybatısındaki Manastır (Bitola) şehrindeki Türk-İslam eserlerinden Kadı Mahmud Camii’nin (Yeni Cami) sözde “Hristiyan ve İslam Kültür Mirası Müzesi” olarak hizmete verilmesine tepkiler artıyor.

Makedonya Türk Sivil Toplum Teşkilatları Birliği (MATÜSİTEB),Türk Milli Birlik Hareketi (TMBH),Türk Demokratik Partisi (TDP) ve Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı (YTB) Başkanı Abdullah Eren, Manastır’daki Yeni Camii’nin müzeye dönüştürülmesiyle ilgili kınama mesajları yayınladılar

Mesajlar şöyle:

MATÜSİTEB

"Manastır’da Osmanlı mirası Kadı Mahmud Camii’nin kapalı kapılar ardında 'Hristiyanlık-İslam Müzesi' olarak ilan edilmesi, tarihi ve kültürel değerlere saygısızlık teşkil etmektedir. Bu hukuk dışı karar, hem birlikte yaşama kültürüne zarar vermekte hem de soydaşlarımızın ve Müslümanların hassasiyetlerini derinden incitmektedir. Yetkililere bu yanlıştan bir an önce dönmeleri çağrısında bulunuyor, kararı şiddetle kınıyoruz."

TÜRK MİLLİ BİRLİK HAREKETİ

“Milli Kurum Manastır Müzesinin bu hareketini esefle karşılar, şiddetle kınıyoruz. Banisi Kadı Mehmed Efendi tarafından 1558 yılında inşa edilen ve halk arasında Yeni Cami olarak bilinen bu mekanı fonksiyonuna dönüştürülecek yerde, inşaat amacına ters düşen, hizmetini alt üst eden bir müze haline dönüştürülmesi, dinler arası hoşgörü ve tolerans adına kabul edilemez. Hele 350 yıldan fazla aslına uygun faaliyet, hizmet veren bir caminin tarihi eser olarak tahrip edilmesi asla kabul edilemez. Manastır Müzesinin bu hamlesi dinler arası fesata yol açabileceğini büyük üzüntü ile kabul etmekteyiz.

Manastır’da azınlıkta olan Türkler, Arnavutlar ve Romanlar, bir sözle Müslümanlar için bu hamlenin daha da ezici olacağını şimdiden belirtmekteyiz. 1994 yılında ilk defa bu caminin fonksiyonuna dönüştürülmesi talebimizden tam 30 yıl sonra Türk -İslam eseri olan bu tarihi eserimiz resmi olarak inşaat amacından uzak kalması asla kabul edilemez ve hiçbir gerekçeyle açıklanamaz.

530 yıl hüküm sürdüğümüz bu topraklarda her kilise temellerinde, cami temelleri arasaydık, bir tane kilise hayatta kalmazdı. Bu yüzden Türk- İslam eserlerine yapılan bu tahribatı asla kabul etmeyiz ve etmeyeceğiz. Manastır şehrimizde bütün tarihi Türk- İslam eserlerimiz aynı kaderi yaşamışlardır. Konuyla ilgili iki hatıramı ayrıca paylaşacağım. Bu camimiz bir ara “Moşa Piyade Resim Galerisi” olarak da hizmete açılmış olduğunu unutmamak lazım. İlla fonksiyonundan uzak tutulması gayesi, bugün bir devlet politikası olduğunu ortaya koymaktadır. Maalesef konunun gerçek muhatabı olan Makedonya İslam Birliği de ağırlığını koyamamış veya bir pazarlık soncu bu eserimizi gözden çıkarmıştır, bilmiyoruz. Ayrıca her zaman yanında olduğu ve can, başla yardımcı olduğu, iktidarda devamlı olan Müslüman partilere söz dinletememiştir. Konunun takipçisi olacağımızdan herkesin emin olmasını isteriz.”

TÜRK DEMOKRATİK PARTİSİ GENEL BAŞKANI VE MİLLETVEKİLİ BEYCAN İLYAS

“Kuzey Makedonya Manastır şehrindeki Yeni Cami veya Kadı Mahmud Efendi Camii ‘si Manastır Müzeler Kurumu tarafından bugün İslam- Hristiyanlık Kültür Mirası Müzesi’ne dönüştürüldü. Eskiden sanat galerisi olarak kulanılan bu Osmanlı İslam eseri müzeye dönüştürülmesini şiddetle kınıyorum.

Bir arada yaşama kültürü, farklılıkların kendileri olarak kabul ve saygı gördüğü diyalog ve barış hali olarak nitelendirilmektedir ama bir Osmanlı İslam eserinin bu hale getirilmesini kabul etmemiz mümkün değildir.

Devlet yetkililerini bir an önce yapılan bu haksızlığın giderilmesi çağrısında bulunmaktayım.”

YTB BAŞKANI ABDULLAH EREN

"Kuzey Makedonya’nın önemli şehirlerinden Manastır’da (Bitola) ecdad yadigarı Kadı Mahmud Cami olarak da bilinen Yeni Cami’nin alınan haksız bir karar neticesinde sözde “Hristiyan-Müslüman Kültür Mirası Müzesi” adı verilmek suretiyle aslî fonksiyonundan koparılması kabul edilebilir bir durum değildir.

K. Makedonya makamlarının alınan bu karardan bir an önce dönmelerini, Yeni Cami’nin ibadethane özelliğinin tanınarak müslümanlara tahsis edilmesini temenni ediyorum.

Türkiye olarak K. Makedonya’daki soydaş ve kardeş topluluklarımızın her daim yanlarında olduğumuzu da özellikle ifade etmek istiyorum."

TÜRK MİLLETVEKİLİ SALİH MURAT'TAN AÇIKLAMA

Tepki çeken gelişme üzerine Makedonya Türkleri Hak ve Demokrasi Hareketi, Avrupa Cephesi Milletvekili Salih Murat paylaştığı yazılı açıklama yaptı. Açıklama şöyle:

"Manastır'daki Yeni Cami'nin 'Hıristiyan ve İslam Kültür Mirası Müzesi'ne dönüştürülmesi kararını şiddetle kınıyorum. Bu keyfi ve hukuk dışı karar, ülkemizin temel değerlerine, anayasamıza ve uluslararası hukuka açıkça aykırıdır.1558 yılından beri, yaklaşık 600 yıldır kesintisiz olarak ibadete açık olan Yeni Cami, Osmanlı döneminden günümüze kadar Bitola Müslümanlarının manevi yaşamının merkezi olmuştur. Komünizm döneminde dahi kapatılmayan cami, bağımsızlık sonrası 1998'de çıkarılan denasyonalizasyon yasasıyla da statüsü kanunca korunmuş bir ibadethanedir.

Bu kararın en vahim yönleri şunlardır:

1. Makedonya İslam Birliği'nin görüşü alınmadan, onayı olmadan tek taraflı bir kararla yapılmış olması
2. Yasal olarak cami statüsünde olan
3. Kültür Bakanlığı'nın yıllardır İslam Birliği'nin meşru taleplerini görmezden gelmesi
4. Caminin "Sanat Galerisi" olarak kapalı tutulması ve şimdi de müzeye dönüştürülmek istenmesi

Bu karar:
- Anayasamızın din ve ibadet özgürlüğünü güvence altına alan maddelerine
- Kültürel mirası koruma yasalarına
- Uluslararası din özgürlüğü sözleşmelerine
- Makedonya'nın çok kültürlü yapısına ve hoşgörü geleneğine aykırıdır

Acil Eylem Çağrısı:

1. Hükümet derhal bu kararı iptal etmeli
2. Cumhuriyet Başsavcılığı soruşturma başlatmalı
3. Bu hukuksuz karara imza atanlar görevden alınmalı
4. Kültür Bakanlığı İslam Birliği ile yapıcı diyalog başlatmalı
5. Yeni Cami'nin ibadet mekanı statüsü yasal güvenceye alınmalı
6. Diplomatik temsilcilikler ve uluslararası kültür kurumları konuya müdahil olmalı

İslam Birliği'nin belirttiği gibi, ancak açık bir diyalog, kurumsal işbirliği ve her inançtan vatandaşımızın duygularına saygı gösterilmesiyle medeni bir toplum inşa edilebilir. Bu olay, ülkemizin ortak değeri olan hoşgörü ve barışa vurulan ağır bir darbedir.

Parlamentonun tüm üyelerini bu haksız ve hukuksuz karara karşı seslerini yükseltmeye, hükümeti de acil önlem almaya davet ediyorum. Tarihi camilerimiz kültürel mirasımızın ayrılmaz parçasıdır ve asli fonksiyonlarıyla korunmalıdır.

Bu açıklamamın ardından, konuyu Parlamento gündemine taşıyacağımı ve hukuki sürecin takipçisi olacağımı da kamuoyuna duyurmak isterim.​​​​​​​​​​​​​​​​"