Το πριν και το μετά της κατάργησης της υποχρεωτικής εφαρμογής της Σαρίας

Η πρόσφατη ψήφιση νόμου από το Ελληνικό Κοινοβούλιο για την κατάργηση της υποχρεωτικής εφαρμογής της Σαρίας δεν είναι μία ανεξάρτητη και μεμονωμένη πολιτική πρωτοβουλία. Έχει να κάνει με μία αλληλουχία θεμάτων, είναι ένα μόνο κομμάτι ενός μεγαλύτερου παζλ που θα μας απασχολήσει στη σημερινή εκπομπή.

Αυτό διαφάνηκε ξεκάθαρα από τις τοποθετήσεις του Υπουργού Παιδείας που είναι ο καθ’ ύλην αρμόδιος για την ψήφιση του νομοσχεδίου, όσο και του Έλληνα Πρωθυπουργού. Και οι δύο αναφέρθηκαν σε σχετικές δηλώσεις ότι θα υπάρξει συνέχεια ονοματίζοντας τον χώρο των Μουφτειών.

Στη δημόσια σφαίρα, πριν καλά καλά κλείσει ο κύκλος με την ψήφιση του νόμου για τη Σαρία, άνοιξε ένας άλλος μεγαλύτερος, αυτός της ανάδειξης του Μουφτή.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Ας πάμε πίσω στο χρόνο. Το 2007 ψηφίστηκε ο 3536 Νόμος βάσει του οποίου συστήθηκαν συνολικά 240 θέσεις ιεροδιδασκάλων στις τρεις Μουφτείες της Θράκης. Οι ιεροδιδάσκαλοι είναι επιφορτισμένοι με το έργο διδασκαλίας του Κορανιού στα τεμένη.

Μετά από πλήθος αντιδράσεων από την πλευρά της κοινότητας ο νόμος συνάντησε σημαντικά εμπόδια στην εφαρμογή του. Το 2014 επανέρχεται στο προσκήνιο με μία τροπολογία η οποία κάνει κάποιες βελτιώσεις ως προς την επιτροπή επιλογής και παράλληλα, δίνει την αρμοδιότητα στους ιεροδιδασκάλους να μπαίνουν στα δημόσια σχολεία για να διδάξουν θρησκευτικά στους μαθητές της Μειονότητας.

Σήμερα έχουν συσταθεί και λειτουργούν Σύλλογοι Ιεροδιδασκάλων Ισλαμικής Θρησκείας Νομών Ροδόπης - Έβρου και Νομού Ξάνθης. Η πολιτεία δημιούργησε τον θεσμό των ιεροδιδασκάλων που όπως όλα δείχνουν θα μπορούσαν να αποτελέσουν εν δυνάμει εκλεκτορικό σώμα σε περίπτωση που ανοίξει το ζήτημα ανάδειξης Μουφτή μέσω εκλογών.

Το 2008 το Ελληνικό Κοινοβούλιο θα απασχολήσει ένας άλλος νόμος, ο 3647, που θα αγγίξει έναν άλλο σημαντικό τομέα των θρησκευτικών ελευθεριών, αυτόν των βακουφίων. Ο εν λόγω νόμος εισηγούνταν την ανάδειξη των διαχειριστικών επιτροπών μέσω εκλογών. Σημεία του νόμου προκάλεσαν νέα σειρά αντιδράσεων με αποτέλεσμα να μην βρει μέχρι σήμερα εφαρμογή στην πράξη και να συνεχίσει ο διορισμός τους μέσω του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας.

Οι Διαχειριστικές Επιτροπές ακριβώς λόγω του ότι διαχειρίζονται οικονομικά μεγέθη, διαδραματίζουν σημαντικότατο ρόλο για την κοινότητα και αποτελούν έναν θεσμό με βαρύνουσα σημασία, έναν θεσμό με ιστορικές καταβολές.

Ερχόμαστε στο 2018. Η κατάργηση της υποχρεωτικής εφαρμογής της Σαρίας με νόμο θα μπορούσε να αποτελέσει ένα βήμα στην κατεύθυνση της ανάδειξης του Μουφτή μέσω εκλογών. Μέχρι σήμερα οι δικαστικές αρμοδιότητες του Μουφτή αποτελούσαν τροχοπέδη στην εκλογή του. Καμία Κυβέρνηση δεν άγγιζε το θέμα όσο ο Μουφτής διατηρούσε δικαστικές αρμοδιότητες οι οποίες ωστόσο, έστω και προαιρετικά, συνεχίζουν να υφίστανται κι εδώ ακριβώς μπαίνει ένα μεγάλο ερωτηματικό ως προς τους σχεδιασμούς της πολιτείας. Θα οδηγηθούμε σε δεύτερο χρόνο σε πλήρη κατάργηση της Σαρίας; Θα οδηγηθούμε σε διαχωρισμό και διακριτούς ρόλους μεταξύ του Μουφτή ως θρησκευτικού λειτουργού και ενός άλλου προσώπου ως ιεροδίκη;

Όπως όλα δείχνουν, το επόμενο κομμάτι στο παζλ θα έχει να κάνει με το χώρο των Μουφτειών.

Σε ανακοίνωση που εξέδωσε το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών αμέσως μετά την ψήφιση του νόμου για την Σαρία, βάζει ψηλά στην ατζέντα το θέμα των Μουφτήδων. Κατηγορεί την ελληνική πλευρά επειδή δεν έλαβε τη γνώμη των εκλεγμένων Μουφτήδων για την ψήφιση του Νόμου, για μη αναγνώριση των εκλεγμένων Μουφτήδων και για πίεση που ασκεί με την διεξαγωγή ποινικών ερευνών εναντίον τους. Δεν παραλείπει να τονίσει στην ελληνική πλευρά ότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καταδίκασε 5 φορές την Ελλάδα σε δίκες για αντιποίηση αρχής κατά των μουφτήδων.

Η απάντηση του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών εμμένει στο ότι η ρύθμιση για την Σαρία αποτελεί εσωτερική υπόθεση της Ελλάδας και υπενθυμίζει στην τουρκική πλευρά ότι «οι διωκόμενοι για αντιποίηση άσκησης υπηρεσίας λειτουργού θρησκείας, υπόδικοι και για άλλες αξιόποινες πράξεις, δεν μπορούν να προβάλλονται ως αυτόκλητοι και αξιόπιστοι συνομιλητές για οποιοδήποτε θέμα και σε κανένα ευνομούμενο και εμφορούμενο από δημοκρατικά ιδεώδη ευρωπαϊκό κράτος».

Ο τρόπος ανάδειξης του Μουφτή είναι ένα ζήτημα που βρίσκεται πολύ ψηλά στην ατζέντα των μειονοτικών θεμάτων, σίγουρα είναι ένα πρόβλημα που δεν μπορεί να διαιωνίζεται.

Μία σύντομη ανασκόπηση πολιτικών πρωτοβουλιών που κατατέθηκαν και θεσμοθετήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι τον 21^ο αιώνα αρχίζει να διαφοροποιείται το θρησκευτικό μωσαϊκό στη Θράκη. Δημιουργήθηκε ο θεσμός των ιεροδιδασκάλων με αυξημένες αρμοδιότητες -μπορούν να διδάξουν ακόμα και στα δημόσια σχολεία-, έγινε μία προσπάθεια αλλαγής του τρόπου ανάδειξης των Διαχειριστικών Επιτροπών –αυτό το ζήτημα βρίσκεται ακόμα σε εκκρεμότητα-, δημοσιοποιούνται προγράμματα για την αναβάθμιση των ιεροσπουδαστηρίων, έχουμε νέα δεδομένα στο χώρο της Σαρίας. Εκ των πραγμάτων, δεν μένει και δεν μπορεί να μείνει ανεπηρέαστος από όλες τις παραπάνω εξελίξεις ο θεσμός του θρησκευτικού ηγέτη της Μειονότητας, του Μουφτή.

Σε άλλο πλαίσιο ο Υπουργός Παιδείας, μέσα στο Ελληνικό Κοινοβούλιο, στη συζήτηση του νομοσχεδίου για την Σαρία, ανέφερε ότι καλό θα ήταν οι όποιες πολιτικές πρωτοβουλίες να μην αιφνιδιάζουν την Μειονότητα. Σίγουρα ο διάλογος και η διαβούλευση με τους φορείς που εκπροσωπούν την κοινότητα δεν μπορεί να λείπει. Η διαβούλευση με την Μειονότητα πρέπει να είναι δεδομένη, είναι αναγκαιότητα και συγχρόνως, πρέπει να γίνεται σεβαστή από όλες, με όλες τις πλευρές και προς όφελος όλων. N.M.