Milletvekili Zeybek Trakya'da tütün üreticilerinin geleceği hakkında soru önergesi sundu

İskeçe Milletvekili Hüseyin Zeybek Trakya'da tütün üretiminin, düşük fiyatlar ve doğal afetler dolayısıyla etkilenmesi, zararların tam olarak tazmin edilememesi, gençlerin tütün üretiminden vazgeçerek Avrupa'ya mevsimlik işlere gitmesi gibi hususları göz önünde bulundurarak Tarımsal kalkınma ve Gıda Bakanlığına Trakya'da tütün üreticilerinin geleceği ile ilgili soru önergesi sundu.

Milletvekili Zeybek'in soru önergesi aşağıdaki gibidir:  

"Trakya bölgesinde tütün üreticiliği çok eski bir geçmişe dayanmaktadır, yıllardır tüm Trakya bölgesi için bir yöresel ürün olmakla birlikte tütünün en kaliteli çeşidi olan "basma" tipi ülke genelinde üretiminin %60'ını karşılamaktadır. Ancak son yıllarda, hem doğal afetlerden hem de batı dünyasının sigara kullanımını azaltama kampanyalarından etkilendiği için mahsulün üretimi kısıtlanmıştır.

Geriye dönüp bakacak olursak, tütün fiyatlarının her zaman düşük seviyelerde olduğunu görmekteyiz, ancak son yıllarda üreticiler için hiçbir kâr kalmayacak kadar düşük seviyelere ulaşmıştır. 2018'den önce ortalama fiyatı 5 euro’nun üzerinde seyreden ürünün 2018 yılında doğal afetlerden dolayı zarar gören mahsulün hem miktarında hem de kalitesinde kayıplara yol açması nedeniyle fiyatın ortalama  4,3 euroya düştüğü gözlenmektedir. 2019'da hem üretim hem tütünün kalitesi iyi sevide olmasından dolayı önceki yılların zararı kademeli olarak düzelmiş ve mahsülün fiyatı 4,6 euroyu aşmıştır. Bununla birlikte, 2020'nin pandemiden dolayı  zor bir yıl olmasına rağmen, tütün fiyatları 4,3 euro seviyesinde seyrederken kısıtlamalardan dolayı tarım işçilerinin ürünlerini  hasat etmekte zorlandıkları bir süreç olduğu için fiyatlar 3,5 euroya düşmüştür üretim maliyeti de hesaba katılırsa, üreticinin giderini karşılamamaktadır.

Ancak son yıllarda tütün üreticilerinin geçim sıkıntısından dolayı yurt dışına mevsimlik işlere yönelmesi, tütün üretiminin büyük bir oranda azalmasına neden olmuştur. Buna tipik bir örnek olarak, şu anda toplam 900 ton tütünün üretildiği İskeçe bölgesini verebiliriz.

Üreticiler son yıllarda üretim yapmakla yurt dışına göç etmek ikileminde kalmıştır. Çoğu durumda da, yeni hasadın gereksinimlerini karşılayabilmek için tüccarlardan avans talep etmişlerdir.

Bu olumsuz durumun oluşmasının başlıca nedeni hem Bakanlık hem de AB tarafından ekonomik desteğin verilmemesidir. Özellikle 2018 yılında Rodop bölgesinde meydana gelen olumsuz hava koşulları mahsüllerin tamamen yok olması ile sonuçlanmıştır ve ELGA’nın tam olarak karşılamadığı zararlar tütün üreticilerini zor durumda bırakmıştır, bu nedenle SİRİZA Hükümeti üreticilerin taleplerini karşılamak için DEMİNİMİS desteğine ve diğer güçlendirme yollarına başvurmuştur (PSEA).

Bir yandan tütün üreticilerinin tüccarların karşında çaresiz kalmaları, diğer yandan da Tarım Bakanlığı tarafından tüccarlara karşı herhangi bir yaptırım uygulanmaması bu olumsuz durumun üreticiler aleyhine gelişmesine neden olmuştur. Eski Bakan sayın Voridis, tütün üreticileriyle bizzat yaptığı görüşmede, sadece hava koşulları ve koronavirüs salgını ile ilgili ekonomik kayıpların destekleneceğini savundu. Ancak, ne tüccarlarla müzakere etmek ne de mahsülü desteklemek gibi bir planları veya çabaları olmadığı görülmüştür.

Sonuç olarak, hiç kimse AB'nin yaklaşımından şüphe etmemektedir, bu nedenle hükümet ilk olarak tütün üretiminin devam etmesi ile ilgili ciddi bir sorun yaşandığından, üretilen mahsülleri ve üreticilerinin desteklenmesini talep etmelidir. Bunun yanında da hem mahsülü korumak hem de üreticilerin yurt dışına göç etmelerini durdurmak için alternatif ekonomik destek fonları üretmelidir.

- Bu yıl tütün kalitesinin cok iyi olmasına rağmen fiyatların son derece düşük olması

- Ciddi bir geçim sıkıntısı yaşayan üreticilerin yurt dışına göç etmek zorunda kalmalarından dolayı

- Tütün üretiminin her şeyden önce Trakya bölgesi ile özdeştiğinden hatta bölge için bir mono kültür olduğundan

- Tütün üretimini yeniden yapılandırmak ve desteklemek için ciddi bir planlamaya ihtiyaç duyulduğundan

Tüm bu nedenlerden dolayı sayın Bakana sorulur:

1. Tütüne verilen düşük fiyatların düzeltilmesi ve bir çözüm bulunmasına nasıl katkıda bulunmayı planlıyorsunuz? Tütün üreticilerinin taleplerini desteklemek için hangi girişimlerde bulunmayı düşünüyorsunuz?

2. Tütün üreticilerini nasıl desteklemeyi planlıyorsunuz? Olumsuz hava koşulları sonucunda meydana gelen zararları nasıl desteklemeyi planlıyorsunuz?

3. Tütün üretiminin azalmasını ve tütün üreticilerinin yurt dışına göç etmesini önlemek için ne gibi adımlar atacaksınız? Örneğin, Trakya'da tütün üretiminin yok olmasını önlemek için yapılandırılmış bir plan oluşturmayı düşünüyor musunuz?"