2021’de en az 27 gazeteci öldürüldü

2021 yılında Hindistan ve Meksika en çok medya çalışanı öldürülen ülkeler listesinin zirvesinde yer aldı. CPJ, basına saldırılar raporunu yayımladığı 9 Aralıktan beri üç cinayetin daha eklendiği açıklandı. Ölümlerden 21’inde gazeteciler yaptıkları haberlere misilleme olarak hedef alındıkları kaydedildi.  

4 gazeteci silahlı çatışma esnasında hayatını kaybederken, iki kişi de protesto eylemleri sırasında can verdi. CPJ, altısı Meksika’dan olmak üzere toplam 18 diğer gazetecinin ölümlerini halen araştırıyor.

2020 yılında dünya çapında öldürülen gazeteci sayısının 32 olduğu hatılatılan raporda, 2021’de 27 kişi ile bir azalma gözükmesine ragmen, öldürülen gazeteci rakamının hala çok yüksek olduğu belirtildi. 

MEKSİKA ve HİNDİSTAN BAŞI ÇEKİYOR

En çok cinayetin yaşandığı ülkelerden olan Hindistan’da dört ve Meksika’da üç cinayet teyit edildi. Her iki ülke de CPJ’in basın mensuplarının öldürülüp suçluların cezasız bırakıldıklarını tespit ettiği kaydedildi. 

Askeri cuntanın basına karşı sert operasyonlar düzenlediği Myanmar’da en az iki gazetecinin öldürüldüğü ve 1 Aralık 2021 itibariyle en az 26 gazetecinin yaptıkları haberlerden dolayı hapiste tutulduğu belirtildi.

Myanmar, CPJ’in 2021 hapishane sayımına göre dünyanın en çok gazeteci hapseden ülkeler arasında Çin’in ardından ikinci geldi.

CPJ’in öldürülen gazetecilere dair araştırmalarından bazı bilgiler ise şöyle sırılandı

•   2021 yılında politika en tehlikeli habercilik alanıydı. Hükümet karşıtı siyasi partiler veya savaşçılar gibi siyasi grup üyelerinin gazeteci cinayetlerinde en sık rastlanan şüpheliler olarak kayıtlara geçti.
•   2021 yılında öldürülmek için hedef seçildiği teyit edilen tek kadın gazeteci, Haziran ayında kimliği belirsiz kişilerce Kabil’de içinde bulunduğu araca yerleştirilen el yapımı patlayıcının infilak etmesi sonucunda ölen, Afgan televizyon sunucusu Mina Khairi oldu.  Bir diğer olay ise, o sırada hamile olan Yemenli fotomuhabiri Rasha Abdullah al-Harazi’nin 9 Aralık 2021’de bir araç bombası ile öldürülmesi oldu. Bu saldırıda hedefin kocası Mahmoud al-Atmi olduğuna inanılıyor. Kendisi de gazeteci olan al-Atmi patlamada ağır yaralandı.
•   Öldürülen gazetecilerin büyük çoğunluğu vatandaşı oldukları ülkelerde çalışanlardan oluştu. 2021 yılında uluslararası alanda çalışan üç gazeteci öldürüldü: Afgan güçleri ve Taliban arasındaki bir çatışma sırasında Temmuz ayında öldürülen Hint Reuters fotomuhabiri Danish Siddiqui ile Nisan ayında Burkina Faso’da kaçırılıp öldürülen İspanyol belgeselciler David Beriain ve Roberto Fraile oldu.
•    Şubat ayında öldürülen Lübnanlı gazeteci Lokman Slim, 2021 yılında Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgelerinde görülen tek ölüm oldu. 
•    2021’de öldürülen ve hapsedilen gazetecilere dair daha çok ve detaylı bilgiye CPJ’ın yayınladığı interaktif harita ve yıllık hapishane rapor bilgilerine CPJ’nin internet sitesinden ulaşılabilir.

Metodoloji

METODOLOJİ-CPJ NASIL ÇALIŞIYOR?

CPJ gazeteci ölümleri hakkında detaylı kayıtları 1992 yılında tutmaya başladı. CPJ çalışanları her ölümü ayrı ayrı araştırıyor ve ardında yatan koşulları teyit ediyorlar. CPJ’in bir vakayı meslekle alakalı olarak kabul etmesi, ancak araştırmacıların bir gazetecinin doğrudan mesleki faaliyetten dolayı misillemeye uğrayıp öldürüldüğü, çatışma esnasında çapraz ateşte öldürüldüğü veya şiddet olaylarının patlak verdiği bir protesto eylemini izlemesi gibi tehlikeli bir görevde öldürüldüğünden makul biçimde emin olduklarında gerçekleşiyor.

Öldürülen bir gazetecinin ölüm nedeni belirsiz ise, gazetecinin mesleki faaliyetinden dolayı öldürülmüş olması olasılığı CPJ tarafından ‘teyit edilmemiş’ olay olarak arşivleniyor ve  araştırmaya devam ediliyor.

CPJ’in öldürülen gazeteciler listesi hastalık sebebiyle ölen veya araba ya da uçak kazalarında (kaza bir saldırı sonucu meydana gelmediyse) ölen gazetecilerin ölünlerini içermiyor. Bundan dolayı başka kriterler kullanan diğer basın kurumlarının yayınladıkları ölüdürülen gazetecilerin sayıları CPJ’inkilerden farklı oluyor.

CPJ’inin ayrıca 1992’den bu yana öldürülen, kayıp ve hapsedilmiş tüm gazeteciler için de bir veritabanı mevcuttur.

CPJ’nin 2021 yılı raporunu Jennifer Dunham hazırladı.

Jennifer Dunham CPJ’in Yardımcı Yayın Yönetmeni’dir. Dunham CPJ’e katılmadan önce Freedom House bünyesinde çalışmış, kurumun Dünyada Özgürlük ve Basın Özgürlüğü raporlarında araştırma yönetmenliği yapmıştı.