Pandemi hazırlığı: Bakanlık yeni salgını karşılamak için harekete geçti!

Covid pandemisinin sağlık sistemine olan etkilerinin taze anıları, sağlık otoritelerini önümüzdeki yıllarda olası yeni bir patlama durumuna daha iyi hazırlanmak için harekete geçirmiştir. Uluslararası bilim camiasına göre, yeni bir pandeminin gerçekleşme olasılığı oldukça yüksektir; ancak bu pandemiyi tetikleyecek patojenin ne olacağı ve şiddeti bilinmemektedir.

Prof. Sotiris Tsiodras, AIDS, Hepatitler, Yeni Gelişen Hastalıklar ve Bağımlılıklar konulu Ulusal Toplantıda yaptığı konuşmada, bir insanın Covid-19 gibi benzer etkileri olan bir pandemiyi yaşama olasılığının, yaşamında herhangi bir yıl için %2 olduğunu, ancak bu oranının yaşam boyu %38'e yükseldiğini belirtti. Yaklaşık her 4-5 yılda bir yeni bir patojen ortaya çıkmaktadır. Ancak, bu patojenin ne olacağı ve ne kadar şiddetli olacağı bilinmemektedir. Bu nedenle, her türlü senaryoya hazırlıklı olmak için bir plan yapılması gerektiğini vurguladı.

Covid sırasında yaşananların hızla yayıldığını hatırlatan EODY (Yunan Ulusal Halk Sağlığı Kurumu) Başkanı Prof. Christos Chatzichristodoulou, küreselleşme ve seyahat hızının günümüzdeki potansiyel bir patojenin çok hızlı yayılabileceğini gösterdiğini ifade etti. Ülkenin yeni bir pandemiyi karşılama hazırlığı açısından, Covid-19 pandemisinden çıkarılan derslerin önemine değindi.

EODY Başkanı, Sağlık Bakanlığı'nın bir pandemiye yanıt verecek bir İşletme Planı hazırlamak üzere 10 aydır çalışan bir komite kurduğunu açıkladı. Bu süreçte, kritik uzmanlıkların ekipmanları ve tüm kişisel koruyucu malzeme (KPM) stokları kaydedildi. Plan, hastanelerin pandemiye karşı işleyişinde alınan tüm önlemleri değerlendirmeyi ve ihtiyaçların belirlenmesini içermektedir. Ayrıca, hastanelerin faaliyetlerinin sürekliliğini sağlamak amacıyla bir plan hazırlanması önemlidir.

Prof. Chatzichristodoulou, yönetim senaryolarının dördü hakkında bilgi vererek, şu şekilde sıraladı:

Yeşil Seviye: Sağlık sisteminin normal işleyiş dönemini temsil eder.

Sarı Seviye: Hafif şiddette bir hastalığın (örneğin H1N1) yönetimini ifade eder ve sistem üzerinde nispeten az baskı oluşturması beklenir. Yoğun bakım yataklarının %40-50 oranında işlevsel olması öngörülmektedir.

Turuncu Seviye: Covid-19’a benzer yüksek şiddette bir hastalığın yönetimi için gereklidir; R0 2-3 arasında bir değer beklenir. Bu durumda sistem üzerinde büyük baskı olması muhtemeldir ve yoğun bakım yataklarının işlevselliği, önceki pandemiye dayanan verilere göre belirlenecektir.

Kırmızı Seviye: Yüksek şiddette bir hastalığın yönetimi; R0 > 3 ve Covid-19'a göre %20 daha yüksek bir ölüm oranıyla beklenmektedir. Bu durumda, yoğun bakım yataklarının %40 daha fazla işlevsel olması planlanmaktadır.

Her hastaneden alınan veriler doğrultusunda, bu planlamaya göre her hastanede özel planlar geliştirilecektir.

EODY’nin önlemleri arasında, bir sonraki pandemiyi etkili bir şekilde karşılamak için epidemiyolojik gözetimin güçlendirilmesi, Avrupa programları (EU4Health, HERA) ve Kurtarma Fonu aracılığıyla destek sağlanması yer alıyor. Ayrıca, bulaşıcı hastalıklar için Ulusal Hazırlık ve Yanıt Planı ile belirli hastalıklar için özel planlar oluşturulmaktadır.

Toplumda sosyal mesafe önlemlerinin uygulanması konusunda yapılan bir çalışmaya göre, özellikle kalabalıkları kısıtlayan önlemler ve okulların kapatılması gibi tedbirler pandemi yayılımını sınırlamak için oldukça etkili olmuştur. Restoranların ve gereksiz işletmelerin kapatılmasının orta düzeyde bir etkisi olduğu, ayrıca bu önlemler alındığında sokağa çıkma yasaklarının ek bir faydasının olduğu belirtilmiştir.