Sultan II. Abdülhamid’in Grebene'deki İzleri- I

Grebene (Yunanca'da Grevena), Osmanlı döneminde Manastır Vilayetinin Serfice Sancağına bağlı bir kaza merkeziydi. 1776 yılında Yanyalı hayırsever Nuri Ağa’nın katkıları sayesinde Grebene merkezine bir saat kulesi inşa edilmiştir. 1821 yılında Osmanlı ordusu Osmanlı devletine isyan eden Ali Paşanın müttefiki olan Veli Ağa ile mücadele etmek için Grebene (Γρεβενά) şehrine girmiştir. Veli Ağa’ya bağlı birlikler ile Osmanlı birlikleri arasında çıkan çatışmada saat kulesi hasar görmüştür.

1906 yılında Sultan II. Abdülhamid Grebene şehrindeki saat kulesini restore ettirerek günümüz şeklini almasına vesile olmuştur. Saat kulesi şehir meydanında belediye binasının bitişiğinde yer almaktadır. Balkan Savaşları sonucunda 1913’te Grebene şehri Yunanistan’a dâhil edilmiştir. Grebeneliler de bu durumu patriyot olarak nitelendirilmişlerdir. 1923’te imzalanan mübadele anlaşması sonucunda Grebene mübadilleri Aydın-Mursallı, Isparta, Burdur, Eskişehir, Ayvalık, Denizli-Honaz, Bursa-Başköy ve Niğde-Yeşilburç’a iskân edilmişlerdir. Ayrıca Kuvve-i Seyyare kitabının yazarı Binbaşı Bekir Fikri BeyGrebene’lidir. Saat kulesi 1995 depreminde zarar görmüştür.  2010 yılında Grebene saat kulesi tekrar restore edilmiştir. Hollanda’lı tarihiçi ve Yunan tarihçi Ioannis Lampridis’e ve  Michael Kiel’e göre Grebene saat kulesi, Gümülcine, Dimetoka, Kozani ve Yenice Vardar saat kuleleri gibi Balkanlarda aynı özelliklere sahip olan 5 saat kulesinden birisidir.

Saat kulesinin mimari özellikleri: Altıgen gövdeli kule, aşağıdan yukarıya doğru daralır. Kaide kısmı, üç sıra tuğla ile üç sıra moloz taştan inşa edilmiştir. Üst kısımları ise, tuğladandır. Yuvarlak pencerelerle hareketlendirilen gövdenin üzerinde, cepheleri kemerli saat mekanizmasının bulunduğu kısım ile altı kemerli ayak üzerine oturtulmuş külahlı çatı vardır. Konik külahlı çatının âlem kısmında da, bir tayyare maketi yükselir. Kitabesi bulunmayan saat kulesi, restore edilmiş olarak günümüze ulaşabilmiştir.Saat kulesi tarihe tanıklık edercesine ayakta durmaktadır.

Grebene saat kulesi Grebene tarihinin vazgeçilmez bir unsurudur. Saat kulesi halk için ayrı bir önem ifade etmektedir. Zira saat kulesi Grebene şehrinin sel gibi durmaksızın devamlı olarak akıp giden zamanını temsil etmekteydi. Adeta birleştirici bir çember gibi dünü ve buğunu birbirine bağlamaktadır.

-----

Kaynakça

http://ottoman.mfa.gov.tr/Default.aspx

http://www.lozanmubadilleri.org.tr/mubadele-bolgeleri/grebene/